شایع ترین علت بی اختیاری ادراری در زنان نقص حمایتی در عضلات لگنی یا به اصطلاح شلی لگن می باشد.
بی اختیاری ادراری در زنان
بی اختیاری ادرار در تمامی طیف سنین از کودکی تا سالمندی و در هر دو جنس می تواند اتفاق بیوفتد.
با این تفاوت که در دوران کودکی این مسئله اغلب طبیعی است اما در دوران بزرگسالی نمایانگر مشکلی خاص است.
در این مقاله در مورد انواع بی اختیاری ادرار در زنان، علل و درمان آن بحث خواهیم کرد.
با ما همراه باشید.
انواع مختلف بی اختیاری ادرار در زنان چیست؟
به هرگونه عدم کنترل آگاهانه بر دفع ادرار بی اختیاری ادرار گفته می شود.
- بی اختیاری ادراری اورژانسی:
شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار در زنان است.
این نوع در زنان مسن و زنانی که دچار بیماری زمینه ای مانند اختلالات مثانه هستند شایع تر است.
فرد احساس دفع فوری و مکرر ادرار را دارد و ممکن است با شب ادراری همراه باشد.
در این حالت دفع ادرار پیش از آن که فرد به دستشویی برسد رخ می دهد.
- بی اختیاری استرسی ادرار:
بی اختیاری استرسی ادرار بیشتر در زنان جوان شایع است.
در این نوع فشار داخل شکم زیاد شده که باعث فشار بیشتر بر روی مثانه می شود.
این افراد به دنبال عطسه، سرفه یا خندیدن که باعث افزایش فشار داخل شکم شده، دچار نشت ادرار می شوند.
- بی اختیاری ادراری مداوم
این نوع از بی اختیاری ادراری شایع نیست.
ممکن است به دنبال عمل های جراحی داخل لگنی یا پرتو درمانی ناحیه لگن اتفاق بیوفتد.
همچنین از دیگر علل آن می توان به ایجاد فیستول بین مثانه رحم یا واژن اشاره کرد.
در این نوع افراد به صورت مداوم و همیشگی دفع غیر ارادی ادرار دارند.
بدون احساس اورژانسی به دفع ادرار یا افزایش فشار داخل شکمی در خواب و بیداری دچار نشت ادرار می شوند.
چه عواملی در ایجاد بی اختیاری ادراری زنان دخیل است؟
- افزایش سن
افزایش سن از اصلی ترین ریسک فاکتورها است.
زنان در دوران پس از یائسگی با کاهش قدرت تاندون و عضلات لگن دچار این عارضه می شوند.
کاهش هورمون های جنسی زنانه نیز تاثیر قابل توجهی دارد.
کاهش قدرت عضلانی مثانه و اختلالات انقباضی آن و سپس بی اختیاری ادراری اورژانسی بروز می کند.
- بیماری زمینه ای همراه
سکته مغزی، تومور مغزی، آلزایمر، پارکینسون و دیابت از بیماری های موثر بر بی اختیاری ادرار هستند.
- بارداری
در طول دوران بارداری مخصوصا در ماه های پایانی، احتمال بروز بی اختیاری استرسی ادرار بالا می رود.
علت آن افزایش فشار داخل شکم و افزایش فشار رحم بر روی مثانه است.
- زایمان طبیعی
در حین زایمان طبیعی فشار بسیار زیادی که به ارگانهای داخل شکم مخصوصا مثانه وارد می شود.
در زایمان اول ریسک بروز بی اختیاری استرسی ادرار تا 1.5 برابر افزایش می یابد.
در طی زایمان های بعدی این ریسک بالاتر هم می رود.
- افزایش وزن
چاقی می تواند ریسک و شدت بروز تمام انواع بی اختیاری ادراری را افزایش دهد.
شیوع بی اختیاری ادراری در زنان چاق تقریبا دو برابر زنان دیگر است.
- رژیم غذایی
نوشیدن مایعات فراوان یا استفاده از نوشیدنی های کافئین دار می تواند در شدت این عارضه دخیل باشند.
درمان بی اختیاری ادراری زنان:
روش انتخابی درمان بستگی به میزان نیاز فرد به بهبودی، توانایی جسمانی و شرایط اقتصادی او بستگی دارد.
به طور کلی درمان بی اختیاری ادراری به دو صورت غیر جراحی و جراحی تقسیم می شود.
- درمان غیر جراحی:
- اصلاح سبک زندگی
کاهش وزن، محدود کردن مصرف مایعات و کافئین، ترک سیگار و رفع یبوست از عوامل موثر در درمان هستند.
- تقویت عضلات لگن
در این ورزش ها بیماران آموزش می بینند تا به خوبی بتوانند عضلات کف لگن را منقبض کنند.
- پساری
پساری وسیله ای انعطاف پذیر است که از پرولاپس و افتادگی اندام های داخلی بدن جلوگیری می کند.
مثلا پساری با قرارگیری در واژن، روی پیشابراه فشار آورده و باعث رفع بی اختیاری استرسی ادرار می شوند.
- تمرینات رفتاری
در این روش به بیمار آموزش داده می شود تا بر روی مثانه خود کنترل بیشتری داشته باشد.
به مرور زمان بیمار می تواند فواصل دفع ادرار را بیشتر کند و در نوع اورژانسی استفاده می شود.
- درمان دارویی
داروهایی که روی مهار انقباضات مثانه تاثیرگذارند، توسط پزشک متخصص زنان یا اورولوژیست تجویز می شود.
- درمان جراحی
چندین عمل جراحی وجود دارد که انتخاب آن به نوع بی اختیاری ادرار و صلاحدید پزشک متخصص بستگی دارد.
- عمل جراحی برچ
در عمل برچ قسمت قدامی و طرفین واژن توسط نخ های غیر قابل جذب به لیگامان کوپر متصل می شوند.
- عمل جراحی اسلینگ مجرای میانی با مش یا اسلینگ با فاسیای عضله رکتوس
اسلینگ شایع ترین عمل جراحی برای بی اختیاری ادراری زنان می باشد که اثربخشی بالایی دارد.
در روش اسلینگ مجرای میانی با مش، مش به اندازه 2 سانتی متر زیر قسمت میانی مجرا گذاشته می شود و دو طرف مش با وسیله مخصوص از پشت استخوان عانه عبود می کند.
در روش اسلینگ با فاسیای عضله رکتوس، قسمتی از فاسیا عضله فرد به اندازه 2 سانتی متر برش داده می شود و در زیر گردن مثانه قرار می گیرد.
- عمل جراحی به روش آندوسکوپیک
از طریق لوله آندوسکوپی چربی، کلاژن یا سلول بنیادی به داخل گردن مثانه تزریق می شود.
این کار باعث افزایش حجم در منطقه تزریق شده و از بی اختیاری ادراری جلوگیری می کند.
اما این روش اثربخشی کمی دارد.
سخن آخر
راه هایی برای پیشگیری از بی اختیاری ادرار با افزایش سن نیز وجود دارد.
این راهکارها به طور قطعی باعث پیشگیری از بروز این عارضه نمی شوند اما دانستن آنان خالی از لطف نیست.
رژیم غذایی پر پروتئین، تمریناتی که عضلات کف لگن را تقویت کرده و کاهش وزن کمک کننده خواهند بود.
